W tradycji duchowości karmelitańskiej (przede wszystkim dzieła św. Jana od Krzyża i św. Teresy z Avila) wyróżnia się etapy życia wewnętrznego, w których Duch Święty przy współpracy człowieka w szczególnie intensywny sposób oczyszcza jego serce na płaszczyźnie materialnej, emocjonalnej, intelektualnej, wolitywnej i duchowej (związanej z głębokim życiem modlitwy). Oczyszczenia duchowe bywają zazwyczaj związane z zewnętrznymi i wewnętrznymi trudnościami, i z tego powodu doktorzy Karmelu nazywają je „nocą duchową”. Są jednak wielkim dobrem duchowym i szczególnym darem Ducha Świętego, a ich celem jest podniesienie człowieka na wyższe etapy życia duchowego i pełniejsze zjednoczenie z Bogiem.